Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya’ya günübirlik ziyarette bulunarak Soçi’de Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’le görüşme gerçekleştirdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, kritik ziyaret sonrası Türkiye’ye dönüşünde uçakta medya temsilcilerine değerli açıklamalar yaptı.
NTV Genel Yayın Direktörü Nermin Yurteri, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın verdiği iletileri aktardı.
Soçi’ye yapılan çalışma ziyaretini olumlu olarak pahalandıran Cumhurbaşkanı Erdoğan şunları kaydetti: “Türk-Rus alakaları karşı karşıya kaldığı meydan okumaların üstesinden diyalog ve iş birliği ile gelmeyi daima başarmıştır. İkili görüşmemizde ticari ve ekonomik iş birliğimizin daha da geliştirilmesi üzerinde etraflıca fikir alışverişinde bulunduk. Ticarette gayemizi daha evvel 100 milyar dolar olarak tabir etmiştik. Bu doğrultuda güç başta olmak üzere, ticaret, turizm ve tarım üzere alanlarda iş birliğimizi geliştirmek istiyoruz. İkili ticaret hacmimizin daha istikrarlı bir yere kavuşmasını temin etmek noktasında kararlıyız. Ekonomik ve ticari ilişiklerimize dair yol haritası mahiyetinde bir mutabakat zaptı da Soçi’de Ticaret Bakanımız ile Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak tarafından imzalandı.
Suriye’de yuvalanan terör örgütlerine karşı atılabilecek adımları da ortamızda mütalaa ettik. Suriye’nin toprak bütünlüğünü tehdit eden, Suriyeli kardeşlerimizle birlikte askerimize, polisimize, güvenlik güçlerimize, sivil vatandaşlarımıza saldıran bu katil sürüleriyle çabamıza birlikte gereken karşılığı verme kararında da mutabık kaldık.”
Erdoğan’ın gazetecilerin sorularına verdiği karşılıklar şöyle:
Türk diplomasisi tüm dünyanın odağında. Bu manada imzalanan Tahıl Koridoru Mutabakatı sahiden çok başarılı sonuçlar doğurdu tüm dünya için. Merak edilen, Ukrayna ve Rusya savaşının önlenmesinde, bitirilmesinde bir ateşkes kelam konusu mu, yakın vakitte gerçekleşir mi ve Türk diplomasisi bu noktada rol alır mı?
Türk diplomasisi aslında üzerine düşen bu misyonu başarılı bir formda sürdürüyor. Burada rastgele bir meşakkat kelam konusu değil. Lakin natürel tarafların buradaki yaklaşımı büyük ehemmiyet arz ediyor. Şayet taraflar verilen kelamların üzerinde nitekim hassasiyet gösterip dururlarsa bu işi önemli manada çözebilecek bir imkana sahip olduğumuzu yahut da yaklaştığımızı görüyorum. Bunun olmaması için bu noktada bir sebep kelam konusu değil.
Suriye ile ilgili bir soru yöneltmek istiyorum. Görüşmede bu mevzuyu ele aldığınızı söylediniz. Tel Rıfat ve Münbiç’e yönelik muhtemel askeri harekatla ilgili vakit zaman ‘Bir gece apansızın gelebiliriz’ formunda açıklamalarınız oluyor. Daha evvel Rusya bu türlü bir askeri harekata karşı çıktığını, çok sıcak bakmadığını açıklamıştı. Bu hali devam ediyor mu Sayın Putin’in? Bugün yaptığımız görüşmelerde bu bahis hangi çerçevede ele alındı?
Sayın Putin bahisle ilgili Türkiye’ye yönelik adil bir yaklaşım sürdürüyor. Terörle gayret noktasında her vakit yanımızda olacağını bilhassa de söz ediyor. Burada şunu bize ima ediyor; ‘Mümkün olduğunca bunları, rejimle birlikte çözme yolunu tercih ederseniz çok daha isabetli olur’ üzere bir yaklaşımı var. Biz de diyoruz ki, şu anda bizim istihbarat örgütümüz Suriye istihbaratıyla esasen bu bahisleri yürütüyor ancak bütün sıkıntı sonuç almak. Şayet istihbaratımız, Suriye istihbaratıyla bu çalışmayı yürütürken, buna karşın hala orada terör örgütleri fellik fellik at oynatıyorsa bu hususta bize dayanak vermeniz gerekiyor diyoruz. Bu bahiste da mutabakatımız var.
“AKKUYU’DAKİ ÇALIŞMALARI YERİNDE İZLEYECEĞİM”
Akkuyu Nükleer Santrali, Cumhuriyet tarihimizin en büyük projelerinden bir tanesi. Bunun kıymetli olmasının sebebi, yalnızca elektrik üretim kapasitesi değil, birebir vakitte güç arzı konusunda Türkiye’nin beklentilerinin bir kısmını karşılamasının öngörülmesi. Başka taraftan sizin güç konusunda da en başından beri çok sık vurgu yaptığımız hususlardan bir tanesi yerlileşme ve ulusallaşma. Bu çerçevede Rus tarafı ile bir Türk ortağın teşebbüsü olarak yola çıkan IC İçtaş vakit içinde kıymetli bir bilgi birikimi ve know-how üretmişti. Ancak kısa müddet evvel değişik bir gelişme oldu ve Rus tarafı Rosatom yarı yarıya ortak olduğu bu şirkette çalışmalarını durdurdu ve feshetti. Sanki bu mevzu gündeme geldi mi? Siz nasıl değerlendiriyorsunuz? Bu adım bu projenin gecikmesi yahut Türk tarafının bir ölçü daha bu türlü taşeronlaştırılmasına neden olabilir mi? Bu türlü bir risk görülüyor mu?
Tabii bu türlü bir mevzuyu görüşmemek olamaz. Görüştük. Akkuyu Nükleer Güç Santrali, ülkemizin güç stratejisi içinde başka bir ehemmiyete sahip. Akkuyu’nun birinci reaktörünü 2023 yılında hizmete alma maksadımız sürüyor. Bu konuları, Rus tarafıyla görüşmelerimizde bir sefer daha ele aldık. ‘25 bin kişi şu anda çalışmıyor. Burası kapatıldı’ üzere tabirler söyleniyor. Bu türlü bir şeyi ben de kabul etmedim, Rus tarafı da kabul etmiyor. Çalışıyorlar. Artık önümüzdeki hafta Mersin Taşucu’nda Abdülhamit Han sondaj gemimizi uğurlamaya gittiğimde birebir gün oradan Akkuyu’ya geçeceğim. Akkuyu’daki çalışmaları yerinde, şahsen heyetimle bir arada izleyeceğim. Ondan sonra da Sayın Putin’e oradaki gelinen durumu aktaracağım, söyleyeceğim. Ona nazaran de yol haritamızı belirleyelim diyeceğim. Yani onlar da bir kere katiyen süreci durdurmak üzere bir şeyi kabul etmiyorlar.
“RUBLE ÜZERİNDE MUTABIK KALDIK”
Bütün dünya basını sizin bu ziyaretinizin iktisat boyutunu konuşuyor. Birkaç detay var mı? Bilhassa doğal gazda yeni bir muahede Türkiye-Rusya ortasında? Rus sanayicilere hür bölgesi, Türkiye’de iş kurabilecekleri, bankalar ortası iştirak üzere bir grup dev bir paket diye yazmışlar.
Bizim şu anda Türkiye olarak kapımız herkese açık. Ülkemizde kimler yatırım yapmak isterse biz onlara her türlü takviyesi veririz. Zira Türkiye dünyada yalnızca bu son gelişmelerde değil, bunun dışında da hür pazar iktisadının en kıymetli bir açık kapısıdır. Natürel bu Soçi ziyaretinin bir hoş tarafı da şu oldu; Sayın Putin’le ruble üzerinde mutabık kaldık. Ruble noktasında bu alışverişlerimizi yapacağımız için o da olağan Türkiye-Rusya ortasında mali noktada başka bir güç kaynağı olarak Rusya’ya ve Türkiye’ye inşallah kazandıracak. Bir de Rusya’nın Mir kartı var. Şu anda bizim beş bankamız bunun üzerinden çalışmalarını sürdürüyor. Burada da çok önemli gelişmeler var. Bu da tabi Rusya’dan gelen turistleri çok çok rahatlatan bir süreç. Onlarla alışverişini, otel ödemelerini yapabiliyorlar. Bu da tabi hem onlar için hem bizim için çok çok rahatlatıcı bir sistem. Bu ziyaretimizde Rusya Merkez Bankası Lideri ile bizim Merkez Bankası Liderimiz da görüşmelerini yaptılar.
Azerbaycan-Ermenistan tansiyonu konusunu sormak istiyorum. En son bir Azerbaycan askeri şehit oldu. Londra’daki Azerbaycan Büyükelçiliğe bir atak yapıldı. Rusya’dan da iki taraf için de itidal açıklaması geldi. Tansiyon artar mı? Bir yandan da provokasyon olabilir tezleri var.
İlham kardeşimle iki gün evvel bunları etraflıca konuştuk. Öncelikle bir Azerbaycanlı kardeşimizin şehit olmasına neden olan saldırıyı kınıyoruz. Karabağ, Azerbaycan’ın memleketler arası tanınmış hudutları içerisinde yer alan Azerbaycan toprağıdır. Azerbaycan, tabiatıyla topraklarında yasadışı hiçbir silahlı ögenin bulunmasını istemiyor. Üçlü Bildiri’den bu yana yaklaşık iki yıl geçti. Ermenistan’ın buradaki taahhütlerini de bir an evvel yerine getirmesi ehemmiyet taşıyor. Azerbaycan’ın Londra Büyükelçiliğine saldırıyı da kabul edilemez buluyoruz. Bu olayın ciddiyetle ve ayrıntılı bir formda soruşturularak faillerine gerekli cezaların verileceğini ümit ediyoruz.
“BİZ HEPSİNE HAZIRIZ, EZA YOK”
ABD Temsilciler Meclisi Liderinin Tayvan’dan ayrılmasının akabinde Çin, işgal senaryosunu andıran bir tatbikat başlattı. Bu tansiyonun nereye evrileceğini düşünüyorsunuz? Pasifik’te muhtemel bir çatışma, Türkiye’nin konumunu nasıl tesirler? Ekonomik manada bilhassa bir kriz çıkarsa hazırlık mıyız?
Biz hepsine hazırız, bir külfet yok. Bölgedeki gelişmeleri yakından takip ediyoruz. Ukrayna’daki savaş ve koronavirüs salgınının global iktisat ve istikrara olumsuz tesirlerinin sürdüğü bir periyotta yeni bir krizin ortaya çıkmasına müsaade vermemeliyiz. Tayvan’la ilgili ortaya çıkan gerginliğin azaltılması için tüm tarafların sağduyulu ve itidalli hareket etmesi çok çok kıymetli. Eylül ayında Şanghay Beşlisi, Özbekistan’da toplanacak. Görüşmemizde Sayın Putin de rica etti; nasip olursa biz de inşallah oradaki toplantıya katılacağız. Şanghay Beşlisi’nin gerek üyeleri gerek gözlemci ya da diyalog ortağı olarak oraya katılacak olanlarla biz de bir arada olalım diyoruz. Örneğin Çin geliyor, öbür tarafta Suud gelecek, Katar gelecek. Orada onlarla bir ortada olmayı hedefliyoruz. Şu anda olağanüstü bir durum olmazsa inşallah ben de oraya katılacağım. Orada bunları çok daha uygun kıymetlendiririz.
Avrupa derin bir güç kriziyle baş başa. Buna rağmen hem Almanya’nın hem Fransa’nın, Yunanistan’ın haksız savlarını sahiplenerek, savunarak Türkiye’yi amaç aldıklarını görüyoruz. Türkiye tam da tahıl ve güç krizini çözecek bir diplomasi ortaya koyarken Berlin ve Paris’ten gelen açıklamaları bu açıklamaları nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bu taraflı açıklamalara Dışişleri Bakanımız gerekli karşılıkları verdi. Ne yazık ki Almanya da Fransa da Rum-Yunan propagandasına alet oluyor. Yunanistan’ın milletlerarası hukuku hiçe sayan adımlarına göz yumulurken, yanlışsız olmayan değerlendirmelerle ülkemizin eleştirilmesi kabul edilemez. Avrupa’nın istikrar ve güvenliği için Türkiye’nin yeri aşikâr. Bu rolümüzü global tahıl krizinin tahlilinde öncü olarak bir sefer daha gösterdik. İstanbul’dan geçen Razoni kuru yük gemisi aslında bir birinciydi. Bunun ardında bu biçimde sırada olan 20 civarında gemi var. Hepsinden öte, şu anda Rusya diyor ki ‘Bizim önemli manada çıkabilecek hazırlığımız var, gücümüz var. Bizdekilere ne vakit aracılık edeceksiniz?’ İlgili bakanlıklarımız, birinci derecede de Ticaret Bakanlığımız bu işlerin şu anda sorumlusu olduğu için bu mevzuda süratle çalışıyorlar. Hele hele burada imzayı attıktan sonra sorumluluğu daha da artmış vaziyette. Rusya diyor ki ‘Benim malım çok fazla. Örneğin taban 40 milyon ton ben şu anda mal çıkarabilirim.’ Alışılmış ortada kara kediler var, güya Türkiye gemileri durdurmuş üzere dedikodu dolaştırıyorlar. Bu türlü bir şey yok. Tersine, birinci gemi nasıl Lübnan’a gittiyse, bu tıp gemilerin hepsi bizim üzerimizden gitmeleri gereken ülkelere ulaşmaları için yola revan olacaklar. Bunun aracılığını da Türkiye en hoş biçimde ortaya koyacak. İstanbul’daki mukaveleyle sağladığımız o başarıyı bundan sonra da devam ettireceğiz.
Yunanistan’da çok enteresan bir gelişme oldu. İstihbarat Teşkilatı Lideri istifa etti. Münasebeti de Yunanistan muhalefet önderinin cep telefonundan casus yazılım bulunması. Miçotakis’in yeğeninin de işin içerisinde olduğu argümanları kelam konusu. Bir değerlendirmeniz olur mu?
Ben Yunanistan’ın iç işlerine karışmam. Bu onların iç işleridir.
Kuzey Irak’taki Zaho olayını sormak istiyorum. Hem dış siyaset açısından hem iç siyaset açısından soracağım. 9 sivil öldürüldü iki hafta evvel. Bu 9 sivil defnedilmeden işi Türk Silahlı Kuvvetleri’nin yaptığına dair tezvirat yaptılar. Zaho’daki son durum nedir? Bunu Türkiye’ye karşı global bir kumpas olarak değerlendirenler oldu. Bu türlü bir kumpas var mı? Birileri sanki Suriye’ye operasyon yapılacakken bu türlü işler mi yapıyorlar?
Daha evvel gerek Dışişleri gerekse Savunma Bakanlığımız açıklamaları yaptı. Bu, terör örgütü PKK’nın bilindik taarruzlarının bir değişik versiyonu. Nasıl bugüne kadar bu tıp şeyleri yapıp ondan sonra kaçtıysalar, ortada görünmeme üzere yolları seçtiyseler artık burada da yeniden birebir biçimde bu çeşit suikastları yaptıktan sonra topu çabucak Türk Silahlı Kuvvetleri’nin, Türkiye’nin üzerine atmışlardır. Olayın aslı budur. Buna yönelik de bugüne kadar yapılmış olan açıklamalarımızın gerisindeyiz. Doğal başta Amerika olmak üzere, Avrupa’nın değişik ülkelerine bunları İrtibat Başkanlığımız da anlattı ve bu formda süreç devam ediyor. Biz birinci andan itibaren orada lokal muhataplarımızla konuşmak, görüşmek, temas sağlamak suretiyle her bahiste yardımcı olabileceğimizi, bu olayın açığa çıkması için elimizden geleni göstereceğimizi kendilerine söyledik. Bu teklifimiz hala baki. Onlar da teşekkür ettiler. Hatta oradaki yaralılarla alakalı şayet istek ederlerse onlara sıhhat takviyesi sağlayabileceğimizi kendilerine tabir ettik.
Sadece Kuzey Irak’ta yahut Irak’ta değil, biz oradan ülkemize alıp en yakın vilayetlerdeki kent hastanelerimizde, eğitim araştırma hastanelerimizde, ameliyatsa ameliyat, bakımsa bakım bunların hepsini yapabileceğimizi söyledik. Bütün muhataplarımıza taziyelerimizi ilettik. Bizim başlangıçtan itibaren yaptığımız bütün operasyonlarda sivillerin, tarihi, dini, kültürel yapıların ve etrafın dokunulmaz olduğunu, planlamada ve icrada muhakkak bu mevzulara hiçbir ordunun yapmadığı kadar dikkatli ve hassasiyetle yaklaştığımızı ek ettik. Zaho’daki olaydan sonra Musul Konsolosluğumuza bir hücum oldu. Oranın bir sivil gaye olduğu biline biline oraya aleni atak yapıldı. Kimin sivil maksatlara saldırabileceğini, bu alçaklığı kimlerin yapabileceğini herkesin görmesi lazım.
“EŞİM ULUDERE’YE GİTTİ, AİLELERLE GÖRÜŞTÜ”
Zaho olayı iç siyasette yansıması da şöyle oldu. Olayın birinci saatlerinde HDP yetkilileri resmi toplumsal medya hesaplarından da dahil olmak üzere ‘Zaho ikinci Uludere’dir’ açıklamasını yaptılar. CHP Genel Lideri da HDP’nin ‘Zaho ikinci Uludere’dir’ açıklamasından iki hafta sonra Uludere’ye gitti ve bunu helalleşme konsepti altında yaptı. Bu helalleşme konsepti altında Uludere’ye gidilmesini, HDP’nin davetinin iki hafta sonra gidilmesini nasıl değerlendirirsiniz?
Biliyorsunuz ben Uludere’deki o olayda ebediyete irtihal eden bütün kardeşlerimizin aileleriyle bir ortaya geldim. Şırnak’ta Şerafettin Elçi Havalimanı’nın açılışında o ailelerle görüşmelerimi yaptım. Şahsen eşimi de Uludere’ye gönderdim. Eşim Uludere’ye gitti, oradaki ailelerle yerinde görüşmeler yaptı. Münasebetiyle bizim Bay Kemal üzere kalkıp da nerede bir fırsatçılık var, o fırsatçılık anı geldiğinde onlarla bir ortaya gelmek üzere bir yaklaşımımız yok. Bay Kemal helalleşmeden bahsediyor. Sen bu tabirle bir kez kendini açığa çıkarıyorsun. Nedir o? Bir yerde bir borç varsa gidersin helalleşirsin. Demek ki sen bu işlerde tarafsın. Bu türlü bir durum zati kelam konusu. Onun için de helalleşme zarureti doğuyor. Bizim o denli bir helalleşme sorunumuz yok. Zira biz bütün vatandaşlarımıza karşı her türlü yapmamız gerekenleri yaptık, yapıyoruz ve bundan sonra da birebir formda yapmaya devam edeceğiz. Bizim vatandaşlarımıza karşı hak noktasında evelallah bir kasvetimiz yok, buna inanıyoruz. Hele hele orada belediyeyi de biz kazandığımız için, nasıl oluyor bu iş, hem o denli hem öyle…
“ÖSYM ŞAİBELERİ ORTADAN KALDIRARAK YOLUNA DEVAM EDECEK”
KPSS iptal kararınızın ayrıntısını merak ediyoruz. Bununla birlikte son duruma ait bilgi verebilir misiniz? FETÖ parmağı var mı? Toplumsal medya tarandığında, bakıldığında resmi olarak parmağı olmasa da hükümetle gençleri karşı karşıya getirmek isteyen bir FETÖ’cü kümenin varlığı çok aşikar görülüyor.
FETÖ’cü küme mu desek; 6’lı masa mı desek; bir de masanın altı var, yedi… Artık dikkat ederseniz, tıpkı anda hepsi adeta birebir cümlelerle, tıpkı sözlerle bunu tanımlamaya çalıştılar. Yani biz orada boşta bulunsak yahut boşluğa düşsek bunu seçime kadar satacaklardı. Zira gençleri nasıl aldatırız uğraşı içerisindeler. Natürel bu tutmadı. Zira biz durumu gördük. Durumu gördükten sonra, ben ÖSYM lideri olan arkadaşımızı da bir zan altında bırakmak istemem lakin soruşturmaların iyi bir sonuç vermesi noktasından hareketle kendisini vazifeden almak suretiyle oraya çabucak, 24 saati bulmadan bir arkadaşımızın atamasını yaptık. Bu atamayla birlikte de çabucak takımını en hoş halde kurması için talimat verdik. Üst seviye de bir grup oluşturduk ve bu grupla çalışmalarına anında başladılar. Atamayı yaptığımız üzere çalışmayla da çabucak sonraki sabah çıktı basın toplantısını yaptı ve önümüzdeki ayın 17’sinde de süreci başlatma kararını aldık. İmtihanı iptal edilenlerden rastgele bir fiyat talebi de katiyetle olmayacak. ÖSYM, bundan sonraki süreci, kademeleri de inşallah en hoş surette devam ettirerek, şaibeleri de ortadan kaldırarak yoluna devam edecek.
Siz Sayın Kemal Kılıçdaroğlu’nu eleştirirken daima ‘Bay Kemal’ sözünü kullanıyorsunuz. O da ‘Evet ben Bay Kemal’im dedi. Buna dair ne diyorsunuz? Bay Kemal demeye devam edecek misiniz?
Şimdi burada da söyledik ya… ‘Bay Kemal’ alışılmış uzun vakittir kendisine lütfettiğimiz bir isimdi lakin bu ismi kabullenmekte evvel zorlandı, sonra kabul etti. Bize düşen nedir? Güzel olsun demektir. Ama enteresan olan bir şey daha var, bizim bu ziyaretler de kendisini rahatsız ediyor. Biz bu ziyaretleri yapacağız. Ne Bay Kemal ana muhalefet olarak ne yavru muhalefet, onlar bu cins şeylere giremezler. Bizim şu 40 yıllık siyasetimizin tamamı elhamdülillah bu yolda geçti. Dünyanın gitmediğimiz ülkeleri istisnadır, enderdir. Bundan sonraki süreçte de Rabbimizin bize verdiği ömür boyunca bunları inşallah yapmaya devam edeceğiz.