ANKARA – Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni’ne imza atan 6 muhalefet partisinin toplantılarında 5 ay geride kaldı. Birinci olarak 12 Şubat 2022’de CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun konut sahipliğinde bir ortaya gelen başkanları 21 Ağustos 2022 tarihinde Saadet Partisi Genel Lideri Temel Karamollaoğlu ağırlayacak. Böylelikle ayda bir gerçekleşen görüşmelerde birinci çeşit tamamlanmış olacak. Bugüne kadar güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçiş, iş birliğinin prensip ve temelleri, seçim güvenliği, kurumsal ıslahatlar üzere birçok hususta muahede sağlayan önderleri altıncı tipten sonra başta geçiş sürecinin yol haritası ve ortak cumhurbaşkanı adayı olmak üzere daha şiddetli mevzular bekliyor.
PARTİ MUTFAKLARI GEÇİŞ SÜRECİNİ ÇALIŞIYOR
Geçiş sürecinin yol haritası ‘Altılı Masa’nın iktidar olmaları durumunda topluma vaat ettikleri parlamenter sisteme geçene kadar ülkeyi nasıl yöneteceklerine dair çalışma planını içeriyor. Mevcut sisteme nazaran seçilecek cumhurbaşkanının hangi yetkileri kullanacağı, bu yetkileri nasıl paylaşacağı, birinci yapılacak düzenlemeler, çıkarılacak kararnameler, hatta lağvedilecek kurumlar, birinci yapılacak atamalar üzere bahisler kapsamında her partinin mutfağında hummalı bir çalışma var. Parti temsilcileri bu çalışmaların modül parça başkanların görüşmelerinde ele alındığını, fakat kapsamlı bir formda görüşülüp toplumla paylaşılmasının seçim takvimi ile gerçekleşeceği görüşünde. Bir parti temsilcisi, “İktidar olmamız durumunda bu ülkenin nasıl yönetileceğini toplumla paylaşmak zorundayız. Güçlendirilmiş parlamenter sistemle ilgili mutabakat metni değerli bir adımdı. Geçiş sürecinin de vakti var. Seçim takvimi netleşsin bir haftada açıklarız” dedi.
İTTİFAKTA VİLAYETLERE NAZARAN ORTAK LİSTE PLANI YAPILIYOR
‘Altılı Masa’da oturan partilerin seçime nasıl bir iş birliği ile gireceği de değerli bir tartışma konusu. Bu hususun ele alınacağı süreç için de seçim takvimi işaret ediliyor, “İttifak seçim ilan edildiğinde gündeme gelecek bir husus. Şu an birçok formül çalışılıyor. Maksat açık, Meclis’te anayasayı değiştirecek çoğunluğu sağlamak. Bu kararı seçim takvimi açıklandığında o günün datalarıyla pahalandırmak daha hakikat olacaktır” deniliyor. Parti kulislerinde genel görüş vilayet bazında ittifaklarla seçime gidilmesi tarafında. Bu 2018 seçimlerinde Saadet Partisi’nin yaptığı üzere tüm partilerin kendi logoları ile seçime girmesi lakin vilayetlerdeki duruma nazaran listelerden farklı partilerden aday gösterilmesini içeriyor. Altılı Masa temsilcileri bu listelerin hazırlanma sürecinde yaşanabilecek badirelere dikkat çekerken, “2’li, 4’lü, 6’lı, vilayet bazlı her türlü senaryo çalışılıyor. En doğrusu vilayet bazlı ittifak görünüyor. Saadet Partisi’nin girdiği teknikle olur. 2018 seçimlerinde olduğu üzere kimi partilerin adayları güçlü partinin listelerinden aday gösterilir. Böylelikle hem kendi logosu ile girmiş olur hem de listelerde adayları olur. Fakat bu listeler tartışma yaratabilir” diyor.
GÖREV PAYLAŞIMI VE İSİMLENDİRME YAPILACAK MI?
6 muhalefet partisinin “de facto parlamenter sistem” olarak da nitelenen idare modeli çalışması daha çok şura ve kurumların yapılanmasını, yetki devri-paylaşımı üzere bahisleri içeriyor. Lakin birtakım partiler bugünden paylaşımların hatta isimlendirmelerin yapılması gerektiğini savunuyor. Buna karşı çıkanlar ise “Yönetim modelinde ortaklaşma tamam fakat partilere dağılım ve isimlendirme Meclis aritmetiğine nazaran olur. O nedenle isimlendirme seçim sonrası olur” görüşünü lisana getiriyor.
‘ÖNCE KILIÇDAROĞLU-AKŞENER GÖRÜŞMELİ’
‘Altılı Masa’nın önündeki en kıymetli hususlardan biri ortak cumhurbaşkanı adayının belirlenmesi olacak. CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu bugüne kadar yaptığı tüm açıklamalarda adayın ‘Altılı Masa’ tarafından belirleneceğini söyledi. Tüm partiler adayın seçim takvimi açıklandığında ilan edilmesi gerektiğinde hemfikir. Lakin adayın belirlenme sürecinde ÂLÂ Parti tesirine dikkat çekiliyor. CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun aday olma ihtimalini yüksek gören kimi parti temsilcilerinin, “Kemal Bey’in evvel Meral Hanım’ı ikna etmesi lazım. Meral Hanım konuşmalı hatta kamuoyu önünde açıklama yapmalı” ve “Kemal Bey’in adaylık dileği görünüyor. Fakat YETERLİ Parti’de Kemal Bey’in kazanamayacağını düşünen çok. Meral Hanım olmayacağım dese de hala bir beklentisi olabilir. Evvel iki başkanın bir konuşması gerekiyor. Ana yüklenici onlar, farkındayız” görüşleri dikkat çekiyor.
‘ANNE BABA AYRILSA DA PARLAMENTER SİSTEM ÇOCUĞUMUZ’
‘Altılı Masa’da yer alan siyasi partiler başta “uzlaşma, diyalog örneği” olması açısından yürütülen çalışmanın büyük mana taşıdığı görüşünde. Ortak aday ya da ittifak süreci ne olursa olsun bu iş birliğinin devam edeceğini kaydeden siyasetçiler, “Bu birliktelik evlilik üzere. Bu evliliğin çocuğu da parlamenter sistem. Anne baba ayrılsa bile, parlamenter sistem talebi sürdükçe bu çalışma sürer. Tüm partilerin kalbi bu memleket için atıyor” ya da “Altılı Masa’nın yaptığı iş kendilerini de partilerini de aşan bir iş. Yeni bir sistemin inşası için yola çıkıldı. Herkes fedakarlık yapıyor” değerlendirmeleri yapıyor.
ALTILI MASA’NIN NASIL DEVAM EDECEĞİNE ÖNDERLER KARAR VERECEK
6 muhalefet partisinin 21 Ağustos’ta yapacağı son tıp toplantıda önderlerin aktüel gelişmeleri değerlendirmesi, parlamenter sistem mutabakatı kapsamında anayasa yazım çalışmasının gözden geçirilmesi, seçim komitesi çalışması raporunun ele alınması bekleniyor. Aday konusunun ele alınmayacağı belirtilen toplantının bir gündem hususu de çalışmanın bundan sonra nasıl devam edeceği olacak. Parti temsilcileri, “Görüşmelerin nasıl devam edeceğine başkanlar karar verecektir. Format değişebilir, lakin periyodik olmasa da başkanlar bir ortaya geleceklerdir, zira önderlerin bir ortaya gelme gereksinimi devam ediyor. Toplantı sonrası açıklanan metinde bu bahiste da bir bilgilendirme olacaktır” diyor.